ขุดรากถอนโคน

ความหมายและที่มาของสำนวน
“ขุดรากถอนโคน”

สำนวน “ขุดรากถอนโคน” เป็นสำนวนไทยที่มีความหมายถึงการทำลายหรือกำจัดสิ่งใดสิ่งหนึ่งให้หมดสิ้นถึงต้นตอ ไม่ให้เหลือซากหรือเชื้อสายไว้ เปรียบเสมือนการขุดต้นไม้ขึ้นมาทั้งรากและโคน ทำให้ต้นไม้นั้นตายไปอย่างถาวร

ความหมายโดยละเอียด:

สำนวนนี้มาจากการกระทำจริงในการขุดต้นไม้ โดยเน้นที่การกำจัดให้หมดสิ้น

• ขุด: หมายถึง การใช้เครื่องมือ เช่น จอบ เสียม ขุดดินลงไป
• ราก: หมายถึง ส่วนของพืชที่อยู่ใต้ดิน ทำหน้าที่ดูดน้ำและแร่ธาตุ
• ถอน: หมายถึง การดึงหรือกระชากสิ่งที่ฝังอยู่ให้หลุดออกมา
• โคน: หมายถึง ส่วนล่างสุดของลำต้นที่ติดกับดิน

เมื่อรวมกันเป็น “ขุดรากถอนโคน” จึงหมายถึง การทำลายหรือกำจัดสิ่งใดสิ่งหนึ่งให้หมดสิ้นถึงต้นตอ ไม่ให้เหลือส่วนใดๆ อีกต่อไป

ที่มาของสำนวน:

ที่มาของสำนวนนี้มาจากการสังเกตธรรมชาติ เมื่อต้องการกำจัดต้นไม้ไม่ให้งอกขึ้นมาอีก วิธีที่ดีที่สุดคือการขุดรากถอนโคน เพราะหากเพียงแค่ตัดลำต้น ต้นไม้อาจจะงอกขึ้นมาใหม่ได้ การขุดรากถอนโคนจึงเป็นวิธีการกำจัดที่เด็ดขาดและถาวร

ตัวอย่างการใช้สำนวน:

• “รัฐบาลประกาศนโยบายขุดรากถอนโคนการทุจริตคอร์รัปชัน” (หมายถึง การกำจัดการทุจริตให้หมดสิ้น)
• “การปฏิรูปการศึกษาครั้งนี้ มุ่งหวังที่จะขุดรากถอนโคนปัญหาที่สะสมมานาน” (หมายถึง การแก้ไขปัญหาอย่างถึงต้นตอ)
• “พวกอาชญากรถูกตำรวจขุดรากถอนโคน ทำให้แก๊งค์นี้หมดสิ้นไป” (หมายถึง การจับกุมและดำเนินคดีกับสมาชิกทุกคนในแก๊งค์)

ความหมายเชิงเปรียบเทียบ:

สำนวน “ขุดรากถอนโคน” มักใช้ในบริบทของการจัดการกับปัญหาหรือสิ่งที่ไม่ดี เช่น:

• ปัญหาทางสังคม: เช่น ปัญหาอาชญากรรม ยาเสพติด การทุจริต
• ปัญหาในองค์กร: เช่น ปัญหาการบริหารงาน ความขัดแย้งภายใน
• ความเชื่อหรือแนวคิดที่ผิด: เช่น ความเชื่อที่งมงาย อคติ

สำนวนที่มีความหมายใกล้เคียง:

• ถอนต้นก่นราก: มีความหมายเดียวกัน คือ การทำลายให้หมดสิ้น
• กำจัดให้สิ้นซาก: หมายถึง การกำจัดให้ไม่เหลืออะไร
• ทำลายล้าง: หมายถึง การทำลายอย่างรุนแรงและหมดสิ้น

ข้อควรระวัง:

สำนวน “ขุดรากถอนโคน” มีความหมายที่รุนแรง จึงควรใช้ในบริบทที่เหมาะสม และควรระมัดระวังในการใช้กับบุคคล เพราะอาจสื่อถึงความอาฆาตมาดร้ายได้