ขี้ไม่ให้หมากิน

ความหมายและที่มาของสำนวน
“ขี้ไม่ให้หมากิน”

สำนวน “ขี้ไม่ให้หมากิน” เป็นสำนวนไทย มีความหมายถึงคนที่ตระหนี่ถี่เหนียวมาก แม้แต่ของที่ไม่มีค่าหรือเหลือใช้แล้ว ก็ยังไม่ยอมให้คนอื่นหรือแม้แต่สัตว์ได้ใช้ประโยชน์

ความหมายโดยละเอียด:

• ขี้: ในที่นี้หมายถึง อุจจาระ ซึ่งเป็นของเสียที่ไม่มีใครต้องการ
• ไม่ให้หมากิน: หมายถึง การไม่ยอมให้อุจจาระแก่สุนัข ซึ่งตามปกติแล้ว สุนัขมักจะกินอุจจาระ

เมื่อนำมารวมกันเป็น “ขี้ไม่ให้หมากิน” จึงเป็นการเปรียบเทียบถึงความตระหนี่อย่างถึงที่สุด แม้แต่ของที่ไม่มีค่าอย่างอุจจาระ ซึ่งปกติสุนัขก็กิน ก็ยังไม่ยอมให้ แสดงถึงความหวงแหนแม้ในสิ่งเล็กน้อยที่สุด

ที่มาของสำนวน:

ที่มาของสำนวนนี้ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด แต่สันนิษฐานว่ามาจากพฤติกรรมของคนบางกลุ่มที่มีความตระหนี่มาก แม้แต่สิ่งของที่ไม่มีประโยชน์แล้ว ก็ยังไม่ยอมให้ผู้อื่นได้ใช้หรือได้ประโยชน์ สำนวนนี้จึงถูกนำมาใช้เพื่อเปรียบเทียบหรือประณามพฤติกรรมดังกล่าว เพื่อให้เห็นภาพความตระหนี่อย่างชัดเจน

ตัวอย่างการใช้สำนวน:

• “เขาขี้เหนียวมาก ขนาดขี้ไม่ให้หมากิน”
• “อย่าไปหวังอะไรจากคนอย่างเขาเลย ขี้ไม่ให้หมากินแบบนั้น”

สำนวนที่มีความหมายใกล้เคียง:

• ตระหนี่ถี่เหนียว: มีความหมายโดยตรงถึงความตระหนี่มาก
• ขี้เหนียว: เป็นคำที่ใช้ทั่วไป หมายถึง คนที่หวงของ ไม่อยากให้ใคร

สำนวน “ขี้ไม่ให้หมากิน” เป็นการเปรียบเทียบที่เห็นภาพชัดเจน ทำให้ผู้ฟังเข้าใจถึงความตระหนี่ของบุคคลที่ถูกกล่าวถึงได้ง่ายและรวดเร็ว