ความหมายและที่มาของสำนวน “กัดก้อนเกลือกิน”
สำนวน “กัดก้อนเกลือกิน” หมายถึง การใช้ชีวิตอย่างยากลำบาก อดมื้อกินมื้อ ต้องทนทุกข์ทรมานกับความยากจน
ที่มา ของสำนวนนี้ สันนิษฐานว่ามาจากวิถีชีวิตของคนไทยในอดีตที่ส่วนใหญ่ยากจน โดยเฉพาะชาวนาที่ต้องพึ่งพาธรรมชาติเป็นหลัก บางปีฝนแล้ง ผลผลิตไม่ดี ก็จะประสบปัญหาความอดอยาก
ในสมัยก่อน เกลือเป็นสิ่งของที่มีค่า หายาก และราคาแพง คนยากจนไม่มีเงินซื้อเนื้อสัตว์หรือกับข้าวดีๆ กิน จึงต้องกินข้าวเปล่าๆ กับเกลือ โดยบางครั้งต้องนำข้าวไปคลุกกับเกลือเพื่อให้มีรสชาติและพอกินประทังความหิว
ส่วนคำว่า “ก้อน” ในที่นี้ อาจหมายถึง “ก้อนเกลือ” หรือ “ก้อนข้าว”
- ก้อนเกลือ: ในอดีต เกลือไม่ได้มีลักษณะเป็นผงละเอียดเหมือนปัจจุบัน แต่มีลักษณะเป็นก้อนแข็ง คนจนไม่มีเงินซื้อกับข้าว จึงต้องกัดกินก้อนเกลือเปล่าๆ เพื่อให้มีรสชาติและกินกับข้าวได้
- ก้อนข้าว: หมายถึง ข้าวที่ปั้นเป็นก้อนเพื่อสะดวกในการกิน ในยามยาก คนจนไม่มีกับข้าว ก็อาจต้องปั้นข้าวเป็นก้อนแล้วกัดกินกับเกลือ
ดังนั้น ภาพของคนที่ต้องกัดก้อนเกลือ หรือกัดก้อนข้าวที่คลุกเกลือ จึงเป็นภาพสะท้อนความยากลำบากแสนสาหัส ความอดอยากแร้นแค้น จึงกลายมาเป็นสำนวน “กัดก้อนเกลือกิน” ที่ใช้เปรียบเปรยถึงการใช้ชีวิตอย่างยากลำบาก อดมื้อกินมื้อ นั่นเอง
ตัวอย่างการใช้สำนวน “กัดก้อนเกลือกิน”:
- “ครอบครัวของเขาฐานะยากจนมาก ถึงกับต้องกัดก้อนเกลือกิน”
- “กว่าเขาจะประสบความสำเร็จ เขาต้องกัดก้อนเกลือกินมานานหลายปี”
- “สมัยก่อน คนไทยส่วนใหญ่ต้องกัดก้อนเกลือกิน เพราะบ้านเมืองยังไม่เจริญ”
- “คู่รักคู่นี้สัญญากันว่าจะกัดก้อนเกลือกินไปด้วยกัน ไม่ว่าจะลำบากแค่ไหน” (ในกรณีนี้ ใช้ในความหมายเชิงบวก คือ พร้อมจะร่วมทุกข์ร่วมสุขกัน)
สรุป: “กัดก้อนเกลือกิน” เป็นสำนวนไทยที่สะท้อนภาพความยากลำบาก อดอยาก และความแร้นแค้นของผู้คนในอดีต ซึ่งยังคงใช้กันอยู่จนถึงปัจจุบัน แม้ว่าสภาพสังคมและวิถีชีวิตจะเปลี่ยนแปลงไปแล้วก็ตาม
