ความหมายของสำนวน “น้ำลดตอผุด”
สำนวน “น้ำลดตอผุด” มีความหมายว่า เมื่อหมดอำนาจ ความชั่วหรือความไม่ดีที่เคยทำไว้ก็ปรากฏออกมาให้เห็น เปรียบเสมือนเวลาที่น้ำลดลง ตอไม้ที่เคยจมอยู่ใต้น้ำก็จะโผล่ขึ้นมาให้เห็น
สำนวนนี้มักใช้ในสถานการณ์ต่อไปนี้:
- เมื่อผู้มีอำนาจหมดวาระหรือถูกโค่นล้ม ความผิดหรือการกระทำที่ไม่ดีที่เคยปกปิดไว้ก็จะถูกเปิดเผยออกมา
- เมื่อสถานการณ์เปลี่ยนแปลงไป ความจริงที่ไม่เคยรู้มาก่อนก็ปรากฏขึ้น
- เมื่อหมดผลประโยชน์ คนที่เคยเข้ามาประจบสอพลอก็จะเผยธาตุแท้หรือหายหน้าไป
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มาจากธรรมชาติของแม่น้ำลำคลอง เวลาที่น้ำมาก ตอไม้ต่างๆ ก็จะจมอยู่ใต้น้ำ มองไม่เห็น แต่เมื่อน้ำลดลง ตอไม้เหล่านั้นก็จะโผล่ขึ้นมา เปรียบเหมือนกับความชั่วหรือความไม่ดีที่ถูกปกปิดไว้ เมื่อหมดอำนาจหรือหมดผลประโยชน์ สิ่งเหล่านั้นก็จะปรากฏออกมา
ตัวอย่างการใช้
- “พอเขาเกษียณอายุราชการ เรื่องทุจริตต่างๆ ก็เริ่มแดงออกมา น้ำลดตอผุดจริงๆ”
- “หลังจากบริษัทล้มละลาย ความจริงเกี่ยวกับการบริหารงานที่ผิดพลาดก็ถูกเปิดเผยออกมา นี่แหละน้ำลดตอผุด”
- “เมื่อก่อนตอนเขามีอำนาจ ใครๆ ก็เข้าหา พอตอนนี้หมดอำนาจแล้วหายหัวกันหมด น้ำลดตอผุดชัดๆ”
คำที่เกี่ยวข้อง
- ความจริงเป็นสิ่งไม่ตาย: ความจริงย่อมปรากฏออกมาในที่สุด
- ช้างตายทั้งตัว เอาใบบัวมาปิดไม่มิด: ความผิดร้ายแรงหรือความลับใหญ่โตย่อมปกปิดไว้ไม่ได้
- ความลับไม่มีในโลก: ไม่มีอะไรที่สามารถปกปิดไว้ได้ตลอดไป
ความหมายแฝง
สำนวนนี้ยังแฝงความหมายถึงความยุติธรรมที่ว่า ในท้ายที่สุดแล้วความจริงจะต้องปรากฏ คนทำชั่วย่อมได้รับผลกรรม และคนที่ถูกปกปิดความจริงไว้ก็จะได้รับรู้ในที่สุด
สรุป
“น้ำลดตอผุด” เป็นสำนวนไทยที่ใช้กันมาอย่างยาวนาน มีความหมายลึกซึ้งและสะท้อนให้เห็นถึงสัจธรรมของชีวิตที่ว่า ความชั่วหรือความไม่ดีที่ทำไว้ ย่อมไม่สามารถปกปิดไว้ได้ตลอดไป และจะต้องปรากฏออกมาให้เห็นในสักวันหนึ่ง
