ความหมายของสำนวน “ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น”
สำนวน “ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” เป็นสำนวนไทยที่มีความหมายเชิงเปรียบเทียบ หมายถึง การกระทำที่ดูเหมือนจะรอบคอบถี่ถ้วน แต่จริงๆ แล้วไม่ละเอียดถี่ถ้วนจริง มีช่องโหว่ หรือมองข้ามสิ่งสำคัญไป
ความหมายโดยละเอียด:
- ถี่: หมายถึง ช่องว่างที่แคบหรือเล็ก
- ลอดตาช้าง: หมายถึง ช่องว่างที่ใหญ่พอที่ช้างจะลอดผ่านไปได้
- ห่าง: หมายถึง ช่องว่างที่กว้างหรือใหญ่
- ลอดตาเล็น: หมายถึง ช่องว่างที่เล็กมาก จนแม้แต่ตัวเล็น (แมลงตัวเล็กๆ) ก็ลอดผ่านไปได้
เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับคน “ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” จึงหมายถึง การที่คนๆ หนึ่งทำอะไรบางอย่างที่ดูเผินๆ เหมือนจะละเอียดรอบคอบ แต่กลับมองข้ามจุดสำคัญ หรือมีช่องโหว่ที่ทำให้เกิดความเสียหายได้ เปรียบเสมือนการที่พยายามปิดช่องใหญ่ๆ อย่างช่องที่ช้างลอดได้ แต่กลับปล่อยให้ช่องเล็กๆ ที่แม้แต่ตัวเล็นก็ลอดผ่านได้หลุดรอดไป
ที่มาของสำนวน:
สำนวนนี้มีที่มาจากวิถีชีวิตของคนไทยในสมัยก่อนที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรและการใช้ชีวิตในป่า การสังเกตธรรมชาติและการเปรียบเทียบกับสัตว์ต่างๆ ทำให้เกิดเป็นสำนวนที่ใช้สอนใจคน
ตัวอย่างการใช้สำนวน:
- “บริษัทนี้ดูเหมือนจะเข้มงวดเรื่องความปลอดภัย แต่กลับปล่อยปละละเลยเรื่องการตรวจสอบอุปกรณ์ดับเพลิง ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็นแท้ๆ” (หมายถึง บริษัทดูเหมือนจะให้ความสำคัญกับความปลอดภัย แต่กลับมองข้ามเรื่องสำคัญอย่างการตรวจสอบอุปกรณ์ดับเพลิง)
- “เขาดูเหมือนจะประหยัดเงิน แต่กลับใช้จ่ายฟุ่มเฟือยกับเรื่องไม่จำเป็น ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” (หมายถึง เขาดูเหมือนจะประหยัด แต่กลับไม่ประหยัดในสิ่งที่ควรประหยัด)
- “การสอบครั้งนี้ดูเหมือนจะยาก แต่จริงๆ แล้วมีจุดที่ง่ายที่คนมองข้ามไปได้ ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” (หมายถึง การสอบดูเหมือนจะยาก แต่มีจุดที่ง่ายที่คนมองข้ามไป)
ความหมายโดยนัย:
นอกจากความหมายตรงตัวแล้ว สำนวน “ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” ยังมีความหมายโดยนัยถึง:
- ความไม่รอบคอบ: การกระทำที่ไม่ละเอียดถี่ถ้วน มองข้ามสิ่งสำคัญ
- ความประหยัดที่ไม่ถูกจุด: การประหยัดในสิ่งที่ไม่ควรประหยัด และไม่ประหยัดในสิ่งที่ควรประหยัด
- การมองข้ามรายละเอียด: การให้ความสำคัญกับเรื่องใหญ่ แต่ละเลยเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ที่อาจส่งผลเสียได้
สรุป:
สำนวน “ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” เป็นสำนวนที่เตือนใจให้เราทำอะไรด้วยความรอบคอบ ละเอียดถี่ถ้วน ไม่มองข้ามสิ่งเล็กๆ น้อยๆ ที่อาจเป็นช่องโหว่ให้เกิดความเสียหายได้ การเข้าใจความหมายของสำนวนนี้จะช่วยให้เราใช้ภาษาไทยได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมกับสถานการณ์
