ขนลุก เกิดจากการทำงานของกล้ามเนื้อเล็กๆ ที่โคนขน ซึ่งควบคุมโดยระบบประสาทซิมพาเทติก (sympathetic nervous system) ซึ่งเป็นระบบประสาทอัตโนมัติที่ควบคุมการตอบสนองของร่างกายต่อสถานการณ์ต่างๆ
เมื่อกล้ามเนื้อเหล่านี้หดตัว จะดึงขนให้ตั้งชันขึ้น ทำให้เกิดลักษณะขนลุกชั่วคราว
สาเหตุหลักๆ ที่ทำให้ขนลุก
- อุณหภูมิเย็น: เมื่อร่างกายสัมผัสอากาศเย็น ขนลุกเป็นกลไกหนึ่งในการกักเก็บความร้อน แม้ว่าในมนุษย์จะมีขนน้อยลง ผลของการกักเก็บความร้อนจึงน้อยลงตามไปด้วย
- อารมณ์: เช่น กลัว ตื่นเต้น ดีใจ เสียใจ การตอบสนองต่อสิ่งเร้าทางอารมณ์เหล่านี้ ทำให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนอะดรีนาลีน กระตุ้นให้กล้ามเนื้อหดตัว รวมถึงกล้ามเนื้อที่โคนขนด้วย
- การตอบสนองต่อสิ่งเร้า: เช่น เสียงดัง ภาพที่น่าตกใจ การสัมผัสที่ไม่คาดคิด สิ่งเหล่านี้กระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก ทำให้เกิดขนลุกได้
นอกจากนี้ ขนลุกยังอาจเกิดจาก
- โรคภัยไข้เจ็บ: เช่น ไข้หวัด โรคผิวหนังบางชนิด
- ยาบางชนิด: เช่น ยาแก้แพ้ ยาต้านเศร้า
- ความผิดปกติทางระบบประสาท: เช่น โรคลมชัก
ขนลุกเป็นปฏิกิริยาปกติของร่างกาย ไม่เป็นอันตราย แต่ถ้าขนลุกบ่อย หรือขนลุกโดยไม่มีสาเหตุ ควรปรึกษาแพทย์
