ณ สระน้ำแห่งหนึ่ง มีหงส์ฝูงใหญ่ อาศัยอยู่ร่วมกับกาฝูงหนึ่ง หงส์มีขนสีขาวสะอาด บินได้สง่างาม ส่วนกาขนดำปี๋ ส่งเสียงร้องน่ารำคาญ
วันหนึ่ง ขณะที่หงส์กำลังเล่นน้ำอยู่อย่างเพลิดเพลิน ฝูงกาก็พากันบินมาเกาะที่ริมสระ พวกมันส่งเสียงร้องเซ็งแซ่ ทำให้หงส์รำคาญใจ หงส์ตัวหนึ่งจึงพูดขึ้นว่า “พวกเจ้า ช่วยสงบเสียงหน่อยได้ไหม พวกข้ากำลังพักผ่อน”
กาตัวหนึ่ง ได้ยิน ก็หัวเราะ “พวกเจ้าคิดว่าตัวเองวิเศษวิโสกว่าพวกข้าหรือไง ก็แค่นกเหมือนกัน”
หงส์ ตอบอย่างใจเย็น “พวกข้าไม่ได้คิดว่าตัวเองวิเศษกว่าใคร แต่พวกเจ้าควรรู้จักกาละเทศะบ้าง”
กา ไม่ยอมแพ้ “พวกเจ้ามันหยิ่งผยองคิดว่าตัวเองสวยสง่ากว่าพวกข้า”
หงส์ ถอนหายใจ “ความสวยงามเป็นเพียงเปลือกนอก สิ่งสำคัญคือจิตใจต่างหาก พวกเจ้าชอบรังแก ดูถูกผู้อื่นจิตใจของพวกเจ้าช่างน่าเกลียด”
ฝูงกาได้ฟังก็รู้สึกละอายใจพวกมันจึงบินจากไป
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
- ความงามที่แท้จริง อยู่ที่จิตใจ: หงส์ มีความงามภายนอก แต่กามีจิตใจที่น่าเกลียดชอบดูถูก ผู้อื่น
- อย่าตัดสินคนจากภายนอก: ไม่ควรตัดสินคุณค่าของคนจากรูปลักษณ์ภายนอก
- จงอ่อนน้อมถ่อมตน: การอ่อนน้อมถ่อมตนเป็นคุณสมบัติที่ดีงามทำให้เป็นที่รักของคนทั่วไป
